1. Pojęcie systemu operacyjnego

System operacyjny to oprogramowanie nadrzędne umożliwiające pracę z komputerem. OS stanowi interfejs między użytkownikiem i oprogramowaniem użytkowym a sprzętem komputerowym.

System operacyjny pozwala zarządzać platformą sprzętową komputera w sposób:

• bezpośredni - wpisując polecenia w konsoli znakowej
• pośredni - korzystając z GUI - graficznego interfejsu użytkownika

2. Zadania systemu operacyjnego

• zarządzanie procesami
• zarządzanie pamięcią operacyjną
• zarządzanie pamięcią podręczną Cache
• zarządzanie pamięcią masową
• implementowanie systemów plików i zarządzanie nim
• obsługa stanów wyjątkowych i kontrola błędów
• obsługa urządzeń IO (wejścia-wyjścia)
• zarządzanie mechanizmami kontroli dostępu do zasobów i uwierzytelniania użytkowników
• zarządzanie usługami sieciowymi

3. Cechy dobrego systemu operacyjnego

• stabilny
• szybki
• o otwartym kodzie źródłowym
• na licencji BSD - nie kłam, że sam to zrobiłeś
• przyjazny interfejs graficzny rodem z Mac OS X
• darmowy
• obsługujący wiele sesji użytkowników bez dodatkowych licencji
• mający zapas aplikacji i udostępniający narzędzia do ich tworzenia
• obsługujący wiele architektur

4. Rodzaje systemów operacyjnych

• systemy zamknięte - napisane na konkretne urządzenie, np. telewizor, telefon komórkowy
• systemy otwarte - napisane na wiele urządzeń, np. Windows, Linux

5. Podział OS ze względu na ilość wykonywanych zadań

• OS jednozadaniowe - potrafią uruchomić tylko jeden program, np. MS-DOS
• OS wielozadaniowe - potrafią uruchomić więcej niż jeden program, przełączając się między wątkami bardzo szybko (multitasking), a użytkownik ma wrażenie ciągłego działania kilku aplikacji

6. Podział OS ze względu na liczbę użytkowników

• jednoużytkownikowe - np. MS-DOS, Windows 9x
• wieloużytkownikowe - np. Windows 2000

7. Podział OS ze względu na GUI:

• OS z interfejsem znakowym - MS-DOS, Linux Bash
• OS z GUI

8. Struktura (warstwowa) systemu komputerowego

9. Warstwowy model systemu operacyjnego

Warstwowy model systemu operacyjnego

• Jądro (kernel) jest częścią OS, która przyjmuje kierowane do niego zlecenia od programów użytkowych oraz od użytkownika i wykonuje te zlecenia przydzielając im zasoby komputera i urządzenia zewnętrzne.
  Jądro jest częścią OS, która działa zawsze.
  Jest pierwszym programem, który startuje po uruchomieniu komputera i ostatni, który działa jeszcze przy zamykaniu go. Zadania jądra to: 
  • przydzielanie czasu procesora poszczególnym programom
  • przydzielanie pamięci
  • obsługa pamięci masowych
  • obsługa urządzeń IO

  Jądro komunikuje się z użytkownikiem oraz programami użytkowymi (a także w drugą stronę) za pośrednictwem powłoki.

• Powłoka (shell) jest programem, który interpretuje (stąd nazwa interpreter) polecenia przesyłane do jądra systemu. Powłoki mogą być:
  1. tekstowe
     • w MS-DOS: plik command.com
     • w Linux: bash, sh, csh
  2. graficzne
     • w Windows: Eksplorator Windows
     • w Linux: KDE, Gnome, XFCE

10. Funkcje poszczególnych składników systemów operacyjnych